Nowa dolina ciekawostek

Wąska droga prowadzi w dół. Ciągnie się przez podwórko państwa Ferdków w Jerzmanowicach, prosto do Jaskini Nietoperzowej. Dokładnie tu jest początek Doliny Będkowskiej. Zygmunt Ferdek z synem Piotrem wskazują wielkie głazy, tu zaczyna się ścieżka "Jaskiniowa Dolina".

Dolomit sprzed 390 do 385 mln lat z okresu dewonu w erze paleozoik - to najstarszy okaz w pierwszym geologicznym punkcie nowej ścieżki. Został przywieziony tutaj z kamieniołomu w Dubiu. Następny do obejrzenia jest czarny wapień znany jako marmur dębnicki, dalej wapień węglowy i margiel spikulitowy z igłami gąbek i pyłem wulkanicznym z Czatkowic oraz różanka paczółtowicka. Te głazy mają w sobie wszystkie kolory świata.

- Skały są w niektórych miejscach przeszlifowane, żeby zobaczyć co kryją, jak piękne formy mają w środku, jak na przestrzeni wieków tworzyły się w nich warstwy skalne - Zygmunt Ferdek pokazuje skamienieliny wtopione w głazy, czerwone i różowe smugi powstałe z pyłu wulkanicznego, krzemienie - jak rodzynki - wtopione w wapń.

Piotr Ferdek podchodzi do porfiru, który powstał 295 do 250 mln lat temu w okresie permu. - Warto wspomnieć, że z takiego właśnie porfiru w starożytnym Egipcie robiono kolumny, a do nas trafił z Zalasu - zaznacza pan Piotr. Razem z ojcem uczą się wielu ciekawostek na temat geologii, bo czasem przychodzi im opowiedzieć o tych skałach wycieczkowiczom, którzy tutaj przybywają.

- To jest jak muzeum geologiczne na wolnym powietrzu - uśmiecha się Teresa Sieradzka, nauczycielka w Zespole Szkół w Jerzmanowicach i prezes Stowarzyszenia Ekoturystyki "Ostaniec", które tworzy tę nową ścieżkę historyczno-przyrodniczą. Zapowiada, że cała ścieżka będzie miała 12 km, w pętlą będzie otaczała Dolinę Będkowicką. Na razie stowarzyszenie pozyskało pieniądze 20 tys. z grantów samorządowych oraz wiele cennych skał dzięki wsparciu Kopalni Wapienia w Czatkowicach.

Okazy zlokalizowane w pierwszym punkcie ścieżki pochodzą z regionu krakowskiego z: Czatkowic, Młynki, Zalasu, Niedźwiedziej Góry, Dubia, Dębnika i prywatnego gospodarstwa z Filipowic. Wszystkie są opisane przez geologów według wieku, rodzaju, pochodzenia i ułożone od najstarszego do najmłodszego. A cały plac kształtem przypomina amonit, czyli głowonoga wymarłego miliony lat temu. Po amonitach zostały dziś tylko spiralne skorupy zatopione w skałach m.in. skałach jurajskich. To Piotr Ferdek, który również działa w stowarzyszeniu, wpadł na pomysł, żeby głazy ułożyć w kształcie amonitu.

Nim stowarzyszenie podjęło się wykonania ścieżki Ferdkowie marzyli o zgromadzeniu kamieni. - Dawno temu chciałem zrobić wystawę geologiczną, kupić skały w kopalniach, ale prywatnie to nie jest takie proste. Gdy powiedziałem o tym Stowarzyszeniu Ekotyurystyki "Ostaniec", jego członkowie przyklasnęli pomysłowi. Zorganizowali nie tylko punkt geologiczny, ale zaplanowali całą ścieżkę przyrodniczo-historyczną - mówi Zygmunt Ferdek, który był pierwszym prezesem stowarzyszenia.

Teresa Sieradzka przyznaje, że nim ze stowarzyszeniem zaczęła budować ścieżkę myślała, ze sporo wie o geologii. - Podczas współpracy z prof. Ryszardem Gradzińskim i doktorem Mariuszem Paszkowskim z Polskiej Akademii Nauk przekonałam się, że moja wiedza jest znikoma. To wielcy specjaliści, którzy opisywali nam skały i przekazali wiele interesujących wiadomości - mówi pani Teresa. Ma zapał do dalszej pracy. Zaznacza, że ścieżka będzie miała dziewięć ciekawych punktów - pokazujących niezwykłe cechy przyrodnicze jurajskiej okolicy.

Pierwszy punkt z okazami geologicznymi już jest przy Jaskini Nietoperzowej. Następny będzie na wywierzysku - u źródła Będkówki, kolejny przy największym w całej Jurze wodospadzie Szum, który jest pomnikiem przyrody. Czwarty punkt to Sokolica ze stanowiskiem wykopaliskowym i ruinami dawnego grodu na szczycie. Równie ciekawym jak pierwszy punkt może być piąty - las przy Wąwozie Przecówki.
- Tutaj mamy zamiar umieścić pnie drzew, w przekroju pokazać ich warstwy i to jak powstają z biegiem lat. Pomoc w tym przedsięwzięciu już zadeklarowała dyrekcja Ojcowskiego Parku Narodowego - cieszy się prezeska "Ostańca". Kolejny szósty przystanek na powstającej ścieżce jest planowany w Szklarach przy pomniku powstańców styczniowych, następny w okolicy skały Brodło i kolejny w Łazach przy schronisku PTSM, a odstani dziewiąty przy Jaskini Dziewiczej.

- Celem naszej pracy jest rozwijanie turystyki, organizowanie różnego rodzaju imprez sportowych, edukacyjnych dla mieszkańców i turystów. Już są tu atrakcje, które pozwolą przeprowadzać tu tzw. zielone lekcje przyrodnicze od przedszkolaków po młodzież szkół ponadgimnazjalnych, ale także zajęcia dla studentów - mówi Teresa Sieradzka.

Tworzenie pierwszego punktu ścieżki geologicznej zajęło organizatorom, najętym firmom i naukowcom półtora roku. To było szukanie skamieniałości, wykonanie fotografii, wytyczenie ścieżki, opracowanie tekstu, mapek, wykresów, wykonanie rysunków. Jednak czasochłonne zajęcie nikogo nie zniechęca. Członkowie stowarzyszenia oceniają, że to był najtrudniejszy i najkosztowniejszy punkt, pełni zapału zapowiadają dalsze działania.

Ważne punkty na trasie
Ścieżka historyczno-przyrodnicza "Jaskiniowa Dolina" ma:
* 12 km długości w kształcie pętli
* 9 punktów przystankowych
1. Jaskinia Nietoperzowa w Jerzmanowicach z edukacyjną ścieżką geologiczną
2. Wywierzysko - źródła Będkówki
3. Wodospad Szum
4. Skała Sokolica - stanowisko wykopaliskowe i ruiny średniowiecznego grodu
5. Wąwóz Przecówki z leśną ścieżką i stanowiskiem edukacyjnym
6. Pomnik powstańców styczniowych w Szklarach
7. Skała Brodło
8. Schronisku PTSM w Łazach
9. Jaskinia Dziewicza