Nowy Rocznik Krakowski

Mowa o "Roczniku Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie" od ponad pięćdziesięciu lat wydawanym przy ul. Sławkowskiej, tam gdzie mieści się siedziba zacnej biblioteki. "Rocznik" to poważne - jak przystało na poważną bibliotekę naukową - pismo. Redagowany niezmordowanie przez dyrektor Biblioteki dr Karolinę Grodziską, gromadzi w komitecie redakcyjnym tak zacne profesorskie nazwiska jak: Julian Dybiec, Irena Homola-Skąpska, Jan M. Małecki czy Jacek Purchla. Życzliwość dr Grodziskiej i co za tym idzie otwartość łamów "Rocznika" znają kolejne pokolenia doktorantów i habilitantów, zamieszczających tam swoje rozprawy. Na łamach kolejnych tomów pisma znaleźć można też prace największych tuzów krakowskiej nauki, by wymienić choćby prof. Jerzego Wyrozum-skiego czy prof. Stanisława Grodziskiego. Tak jest i tym razem, z pras drukarskich spłynął bowiem niedawno najnowszy, 56. już, tom "Rocznika".

Tom otwiera tekst wybitnego historyka prawa prof. Stanisława Grodziskiego, który omawia próby kodyfikacji polskiego prawa ziemskiego podejmowane na kolejnych sejmach w czasach panowania króla Zygmunta III Wazy, a podstawę tych rozważań stanowi słabo dotąd znany rękopis ze zbiorów Biblioteki. Z kolei Michał Kobylarz przedstawia opracowany na Sejmie Wielkim projekt systemu obrony państwa, zmierzający do podnoszonej wówczas idei stworzenia stutysięcznej armii.

Kolejne teksty wykorzystują dokumenty niezmiernie ważne dla badania kwestii ekonomicznych i życia codziennego w dawnych wiekach: inwentarze dóbr. Maciej Ziemierski przedstawia osobę krakowskiego rajcy Jana Feliksa Trefflera, który trudniąc się handlem winem i wyszynkiem doszedł do sporego majątku, czego dowodzi inwentarz jego dóbr ruchomych i nieruchomych z 1761 r. Co ciekawe, krakowski kupiec pośród klejnotów, futer, naczyń i sreber miał też w domu aż 77 książek.

Ewa Danowska analizuje natomiast inwentarz dóbr Balickich z 1778 r. wykonany w chwili oddawania ich w arendę Józefowi Konopce przez właściciela Stanisława Mycielskiego. Inwentarz zawiera dokładny opis pałacu w Balicach (wraz z wykazem sprzętów i blisko 40 obrazów), pałacu w Mydlnikach, dóbr w Burowie i Szczyglicach z wykazem "kmieciów, półrolników, zagrodników, komorników, czynszowników oraz wszelkich ich powinności".

Maria Radziszewska pisze o obrazie górali podhalańskich w relacjach XIX-wiecznych podróżników. "Góral dzisiejszy jest to już mieszanina chłopa dawnego słowiańskiego i chłopa zaczynającego cywilizować się z oświatą" - to Seweryn Goszczyński.

Szczególne znaczenie ma tekst zmarłego przed 11 laty pracownika Biblioteki Józefa Dużyka, obecnego aktywnie również na łamach "Dziennika Polskiego". Redakcja prezentuje fragmenty dotąd niewydanej książki dr. Dużyka pt. "Polacy na Capri".

A to tylko niektóre teksty zamieszczone na łamach najnowszego tomu "Rocznika" w charakterystycznej brązowej okładce.

Paweł Stachnik

"Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie", Rok LVI, Kraków 2011.