Polski hazard

Jan Maria Rokita: LUKSUS WŁASNEGO ZDANIA

Raporty tego typu otrzymuje na e-mail przeszło 300 tysięcy subskrybentów: publicystów, polityków, ich doradców ds. międzynarodowych, profesorów w tej dziedzinie i analityków koncernów zbrojeniowych. Autorem jest szef agencji George Friedman – węgierski Żyd, autor ważnej książki o polityce zagranicznej USA i postać opiniotwórcza, zwłaszcza w kręgu republikanów. Roztropnie można zatem założyć, że pod koniec lata istotna część "ludzi ważnych” w polityce międzynarodowej poświęciła chwilę uwagi Polsce i pomyślała zapewne (tak jak zwykle w przeszłości): "Ach, ci Polacy!”.

Friedman zastanawia się nad długofalowymi przesłankami utrzymania przez Polskę niepodległości. Z eur-azjatyckiego układu sił wnioskuje, iż państwo polskie trwale nie jest zdolne do samodzielnej obrony własnego istnienia. Słusznie zatem polskie wysiłki koncentrują się na budowaniu systemu ze­wnętrznych sojuszów i gwarancji. W latach międzywojnia były to przymierza z Francją i Anglią, które w chwili krytycznej jednak nie zadziałały. Stało się tak z dwóch powodów: w 1939 roku sojusznicy nie widzieli swojego interesu w zbrojnej interwencji w Polsce, a poza tym na taką interwencję potrzebowali sporo czasu.

Współczesny system polskich sojuszów jest wyraźnie lepszy: nie tylko bowiem zakłada zbiorową obronę całej demokratycznej Europy wraz z USA, ale przede wszystkim zawiesza zagrożenie ze strony związanych tym sojuszem Niemiec. Jednak wbrew tym niebanalnym różnicom istota zewnętrznych gwarancji pozostała taka sama. Tyle tylko że decyzja o obronie Polski tym razem zapaść by musiała nie w Paryżu ani Londynie – tu od razu widać nieprzydatność w czarnym scenariuszu Unii Europejskiej – lecz w Waszyngtonie. Analogicznie do 1939 roku Ameryka musiałaby w takiej decyzji widzieć swój interes i potrzebowałaby na nią czasu. I tu właśnie raport Stratfor wylewa pierwszy kubeł zimnej wody na polską głowę: "Istotą zimnej wojny była walka o wpływy na Nizinie Północnoeuropejskiej, która zajęła 40 lat i kosztowała straszne pieniądze. Polska nie może liczyć na to, że Ameryka gotowa jest uczynić to powtórnie, zwłaszcza w kontekście NATO”. Żadna miarodajna amerykańska analiza polityczna nie postawiła dotąd tezy o zawodności NATO tak jasno i bezceremonialnie.

Czy to znaczy, że także dwustronne amerykańskie gwarancje będą bezwartościowe? Bynajmniej. Tylko trzeba rozumieć, kiedy i do czego mogą się one przydać. Zdaniem Friedmana Ameryka wspierać będzie coraz silniej w świecie – także w Europie – regionalne układy równowagi, gwarantujące stabilność i minimalizujące ryzyko wojny. Irak i Afganistan wzmocnią takie "kissingerowskie”, geopolityczne podejście USA do świata. Gwarancje amerykańskie nigdy nie będą więc oznaczać ani zobowiązania do uderzenia prewencyjnego w obronie niepodległości Polski, ani nawet do natychmiastowego odwetu. W czym jak w czym, ale w wojskowości Friedman wie, co mówi: polityczne i militarne zmontowanie interwencji w Polsce to kwestia kilku miesięcy od wybuchu wojny. Przez ten czas Polska musi być zdolna do samodzielnej obrony. Wiemy aż nadto dobrze, że nie jest.

Polska chciałaby, aby Unia i NATO wieczyście odstraszały wszelkich wrogów, gwarantując bezpieczeństwo bez ryzyka wojny. Ale nie jest na tyle silna, by na to realnie wpływać. Próbowała zatem rozsądnie odbudowywać bufor Europy Środkowo- -Wschodniej, ale – zdaniem Friedmana – pojedynek z Rosją o Ukrainę i Białoruś najprawdopodobniej przegra. Między dwiema wojnami światowymi państwo polskie było bezradne: nie miało ani potencjału gospodarczego, ani dość czasu, by zbudować swoją zdolność obrony. Dzisiaj historia daje Polsce czas, a rosnąca gospodarka pozwalałaby już podjąć wielki i wieloletni wysiłek militarny. Ale brak po temu naro­dowej woli. Raport Stratfor obnaża miałkość i bezmyślność polskiej gadaniny o Unii i NATO, beznamiętnie dowodząc, że tak jak w przeszłości, tak i obecnie system międzynarodowych gwarancji nie działa ZAMIAST własnej obrony, ale tylko jako jej UZUPEŁNIENIE. Kleimy więc sojusze na czarną godzinę, o których z góry wiadomo, że w czarnej godzinie nie mogą się przydać. Skąd taka lekkomyślność? Ano stąd, że wbrew lekcjom ojczystej historii i współczesnej polityki, w jednym mamy narodową zgodę ponad wszystkimi podziałami: w przekonaniu, że czarne scenariusze nam się przydarzyć nie mogą.

Kto wie, czy ta sarmacka skłonność do hazardu własnym państwem nie jest najobrzydliwszą naszą narodową wadą?