Portrety do kolekcji

Reprodukcje portretów Jana Magnusa Tęczyńskiego i Agnieszki Firlejowej prezentuje Grzegorz Stępowski FOT. ANDRZEJ BANAŚ

Pierwszy przedstawia Jana Magnusa Tęczyńskiego (1579-1637), starostę płockiego, od 1618 r. cześnika, a od 1620 r. wojewodę krakowskiego, ostatniego z rodu Tęczyńskich właściciela zamku "Tenczyn" w Rudnie. Był bowiem ojcem trzech synów: Gabriela, Krzysztofa i Stanisława, ale wskutek ich przedwczesnych śmierci majątek przejęła jego córka Izabela, która wyszła za mąż za Łukasza Opalińskiego.

Jan Magnus studiował we Włoszech, gdzie zaprzyjaźnił się z włoskim astronomem, astrologiem i fizykiem Galileuszem, a po powrocie do Polski stał się mecenasem ludzi sztuki będąc m.in. protektorem Piotra Kochanowskiego, bratanka Jana. Po śmierci w 1637 r. jego szczątki złożono w kaplicy zamku, a po jej desakralizacji kapelan zamkowy ks. Kazimierz Bodurkiewicz przeniósł je do krypty w kościele pod wezwaniem Katarzyny Aleksandryjskiej w Tenczynku.

Na drugim portrecie zobaczyć można siostrę Jana Magnusa, Agnieszkę z Tęczyń-skich Firlejową (1578-1644). To też postać wielce zasłużona dla ziemi krzeszowickiej. Przyjaciółka króla Zygmunta III Wazy i jego żony Anny Habsburżanki, krótko żona wojewody krakowskiego Mikołaja Firleja (zmarł 5 lat po ślubie, w 1599 r.), poświęciła się działalności dobroczynnej, śluby do zakonu świeckiego ss. benedyktynek składając na ręce słynnego kaznodziei, jezuity ks. Piotra Skargi.Pamięć o niej przetrwała do współczesności dzięki fundacji (współudział miał w tym także Jan Magnus) klasztoru karmelitów bosych w Czernej. Tam spoczęła po śmierci, która w 1644 r. zastała ją w Rogowie. Na płycie nagrobnej napisano o niej m.in. "najhojniejsza dobrodziejka ubogich zakonników i duchowieństwa".

-Portrety pierwszy raz od wielu lat spotkają się razem. To wydruki na płótnie wykonane w naturalnych rozmiarach, w naturalnych kolorach. Gromadzimy i odtwarzamy pamiątki po właścicielach zamku, będące namacalnymi dowodami tego, jak ciekawa historia rozgrywała się w okolicach Krzeszowic; przypominające, jak ważni ludzie tu żyli i jak wiele zrobili dla tego miejsca - podkreśla Grzegorz Stępowski, wiceprezes Stowarzyszenia Ratuj Tenczyn.

Na początku tego roku stowarzyszenie sfinansowało wykonanie reprodukcji przypisywanego malarzowi z Wenecji Tomaszowi Dolabelli portretu Stanisława hr. Tęczyńskiego, herbu Topór, najmłodszego z trzech synów Jana Magnusa. Został on zawieszony w Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej w Krzeszowicach, ale członkowie stowarzyszenia mają nadzieję, że wcześniej czy później - wraz z dwoma kolejnymi portretami, które także będą eksponowane w bibliotece - wróci na zamek w Rudnie.

Historyk dr Janusz Kurtyka w publikacji "Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu" pisał, że jeszcze w 1733 r. w dwóch komnatach popadającego w ruinę zamku "Tenczyn" wisiało 17 portretów Tęczyńskich. Z ustaleń badacza wynika, że trzy z nich, na których ukazano właśnie Jana Magnusa, Stanisława i Agnieszkę dzieliły losy archiwum Tęczyńskich, a więc do 1946 r. były własnością Potockich i eksponowano je najpierw w pałacu w Krzeszowicach, a później w Pałacu Pod Baranami w Krakowie. Obecnie portret Jana M. Tęczyńskiego jest w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Agnieszki Firlejowej - w Muzeum Pałacu w Wilanowie a St. Tęczyńskiego - na Wawelu (depozyt Muzeum Narodowego w Warszawie).- Chcemy odtworzyć poczet Tęczyńskich. Ale to niełatwe, bo reprodukcje wykonujemy w renomowanych zakładach w Krakowie, by miały odpowiednią jakość i trwałość, a pieniądze pochodzą tylko ze składek i darowizn członków naszego stowarzyszenia - mówi Grzegorz Stępowski.