Stara gra z zegarkami

„Tekst literacki rozgrywa się naturalnie w czasie - napisał - tak samo jak muzyka, a czas to właściwie coś niepowstrzymanego. Sztuki plastyczne mają tę kolosalną przewagę, że mogą się wydźwignąć z czasu, że niejako wznoszą zaporę, opierają się temu, co nam się nieustannie wymyka.

Malarstwo jest statyczne, literatura i muzyka są dynamiczne, zdążają do końca. Wmontowywanie do tekstu obrazów - faktycznych albo napisanych - to próba, by przynajmniej na moment przeciwstawić się nieuchronności końca”. Bodaj o to właśnie szło poetce i pieśniarce Basi Stępniak-Wilk oraz fotografowi Zbyszkowi Pajewskiemu, kiedy z jej słów i jego obrazów lepili tom „Wystarczy zasnąć”. Taki tytuł miał ostatni niedzielny Salon Poezji.

Joanna Mastalerz czytała wiersze, Stępniak-Wilk śpiewała z dyskretnym towarzyszeniem fortepianu Jaśka Kuska i fagotu Pawła Soleckiego. Jej czarna, dyskretna suknia z czymś jasnym na piersi - sam spokój. Na ramionach długi szal z tiulu w odcieniu popiołu lub zmierzchu, cały w wielkich karmazynowych makach - sama niespieszna ulotność.

Gdyby zjawił się na tym Salonie człowiek głuchoniemy, można by mu w migowym języku powiedzieć: „Bądź kontent, gdyż to, czego nie słyszysz, jest w istocie swojej tym, co widzisz, kiedy patrzysz na śpiewającą Stępniak-Wilk”. Nie inaczej z jej wierszami. Ta sama niespieszna ulotność. Spokój ten sam. I jedno z drugim trochę senne, spowolnione, melancholijne. Wybornie Mastalerz to przeczytała. Niczego nie zgubiła, ale też nie poszła - o co łatwo było - w intonacyjną „mgłę i galaretę”. Ani cienia taniego, pensjonarskiego sentymentalizmu, śladu powłóczystych westchnień, sama tylko dojrzała kobiecość. Nie zjawa. Ciało. Ciało z tajemnicą w środku. Podobnie jak stojące w foyer fotograficzne krajobrazy Pajewskiego.

To było dobre: słuchać czytania Mastalerz i śpiewu Stępniak-Wilk, słuchać nieuchronnego ruchu słów i chodząc po foyer - patrzeć na znieruchomiałe krajobrazy Pajewskiego, próbujące „przeciwstawić się nieuchronności końca”.