Szansa na przetwórstwo lokalne

Promocja żywności ekologicznej, produktów lokalnych, utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej, wsparcie małych i średnich gospodarstw - to tematy, które rolnicy z gminy Krzeszowice poruszali podczas spotkania z burmistrzem Krzeszowic Wacławem Gregorczykiem. Szef gminy zaproponował stworzenie inkubatora przetwórstwa lokalnego, żeby udostępnić przestrzeń i stworzyć nowe możliwości zagospodarowania produktów wytwarzanych przez drobnych producentów.

- Propozycja jest formą zainteresowania rolników możliwościami przerabiania produktów w odpowiednich, kontrolowanych warunkach, a w konsekwencji dałaby rolnikom możliwość uzyskania certyfikatów na te przetwarzane wyroby. Jest też sposobem sprawdzenia, czy rolnicy uważają, że jest potrzeba tworzenia takiego inkubatora - mówi Wacław Gregorczyk.

Taki inkubator mógłby stworzyć indywidualnie któryś z rolników, ale może go utworzyć także grupa rolników, spółka, mikroprzedsiębiorstwo lub spółdzielnia. - W naszej gminie powstaje spółdzielnia socjalna. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zajęła się także prowadzeniem inkubatora - zastanawia się burmistrz Gregorczyk.

W powiecie krakowskim taki inkubator powstaje w Maszkowie. Organizuje go jeden z rolników, Jan Nawieśniak, który prowadzi gospodarstwo z produktami ekologicznymi i lokalnymi. Postanowił zająć się też przetwórstwem produktów.

Propozycja tworzenia inkubatora wiąże się z promowaniem zdrowej żywności, produktów lokalnych i tradycyjnych podczas krzeszowickich targów. A jednocześnie może być też sposobem na uatrakcyjnienie gospodarstw agroturystycznych, bo w gminie Krzeszowice sporo takich powstało.

- Lokalizacja gminy i wiele atrakcji przyrodniczych to atuty gminy, które należy wykorzystać do tworzenia agrogospodarstw. Spodziewamy się, że na taką działalność pozarolniczą - podobnie jak do tej pory - będą dotacje unijne z nowej puli pieniędzy europejskich - mówi Dominik Pasek z Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach. - Warto też promować nowe kierunki rozwoju wśród rolników, czyli gospodarstwa edukacyjne i ścieżki edukacyjne - mówi.

Spotkanie z rolnikami z gminy Krzeszowice było też okazją do zachęcania ich, żeby prowadzili gospodarstwa ekologiczne. Promuje to i namawia rolników Stanisław Cyra, pełniący obowiązki kierownika Terenowego Zespołu Doradztwa Rolniczego obejmującego powiat krakowski.

Wskazuje, że w gminie Krzeszowice jest zaledwie kilku rolników, którzy takie gospodarstwa prowadzą. Jeden z nich do niedawna był zarejestrowany w krajowym i europejskim systemie. Po pięciu latach nie przedłużył swojego udziału w tym systemie, podobnie jak wielu rolników z całego rejonu.

- Rolnicy wskazują na trudności w prowadzeniu gospodarstw ekologicznych, ale przede wszystkim obawiają się, że nie sprostają coraz to nowym przepisom dotyczącym takich gospodarstw i to przepisom, które zmieniają się bardzo często - zaznacza Stanisław Cyra.

Zachęca jednak do prowadzenia ekologicznych gospodarstw, wskazuje, że są do tego dodatkowe dopłaty unijne.

Rolnicy wiedzą, że gospodarstwa ekologiczne lepiej się mają w krajach wysokorozwiniętych, np. w Stanach Zjednoczonych, Niemczech. Tam w zwykłych gospodarstwach stosuje się znacznie więcej nawozów niż w Polsce, a rolnictwo ekologiczne jest bardziej cenione. Bogatsze społeczeństwo chętniej płaci za ekoprodukty wielokrotnie więcej niż za oferowane we wszystkich sklepach.

Co to jest inkubator?
Inkubator przetwórstwa lokalnego lub inkubator kuchenny to miejsce, w który produkty z gospodarstw rolnych lub hodowlanych mogą być przetwarzane zgodnie z normami krajowymi i europejskimi. Polscy rolnicy i hodowcy zwierząt gospodarskich mają kłopoty ze sprzedażą żywności lokalnej, tradycyjnej. Są zarzuty, że jeśli taka żywność jest w sprzedaży, to jest to robione bez kontroli i odpowiednich dokumentów certyfikatów.

Wiele razy na ten temat mówiono podczas spotkań rolników w Małopolskiej Izbie gospodarczej. Rolnicy przywozili swoje sery, masło, dżemy, soki, sałatki warzywne w słoikach, susz warzywny i wiele innych produktów, lecz wskazywali, że sprzedawać ich nie mogą, bo są wyprodukowane w domach, a to miejsca które nie spełniają np. norm sanitarnych.

Udostępnienie przestrzeni do przetwórstwa dla drobnych producentów lokalnych to cel tworzenia inkubatorów. Mogą je organizować sami rolnicy, instytucje, spółdzielnie, spółki, zakłady, które chcą pomóc rolnikom. Idea jest taka, żeby w inkubatorach przetwarzanie m.in. owoców, warzyw, mleka, mięsa przetwórcom umożliwić rolnikom po stosunkowo niskich cenach.