Żarówka, świetlówka czy LED?

Fot. Ingimage

Oświetlenie bez tajemnic

Na jakie żarówki się decydować? Jakie są zalety i jakie wady ich poszczególnych typów? Podpowiadamy!

TYPY ŻARÓWEK - PLUSY I MINUSY

"TRADYCYJNE"

• niska cena

- bardzo energochłonne

- tylko 4 - 5 proc. energii używane jest do emisji światła - pozostałe 95 proc. to ciepło

- krótkotrwałość użytkowania - około 1000 godzin świecenia i około 1000 cykli: włączenia i wyłączenia

Terminy wycofywania ze sklepów różnych typów żarówek tradycyjnych:

2009 - wszystkie żarówki matowe/powlekane,

wszystkie żarówki przezroczyste o mocy 100 W i większej, poniżej klasy oszczędności energetycznej C

2010 - wszystkie żarówki przezroczyste o mocy 75 W i większej, poniżej klasy oszczędności energetycznej C

2011 - wszystkie przezroczyste żarówki o mocy 60 W i większej

2012 - wszystkie przezroczyste żarówki o mocy poniżej 60 W

2013 - w życie mają wejść zaostrzone normy wydajności

2016 - wszystkie przezroczyste żarówki poniżej klasy oszczędności energetycznej B

Nowe przepisy nie obejmą: lamp kierunkowych, np. punktowych (reflektorków), lamp specjalnego przeznaczenia (np. do urządzeń) oraz żarówek liniowych o specjalnej podstawie.

ŚWIETLÓWKI

• emitują minimalną ilość ciepła

• przyjazne dla środowiska

• energooszczędne

• ekonomiczne

• zużywają ok. 5 razy mniej energii niż żarówki tradycyjne

• świecą do 10 razy dłużej niż żarówki tradycyjne

• 90 proc. każdej zużytej świetlówki można wykorzystać do produkcji nowej

- światło powstaje w wyniku wyładowań elektrycznych w oparach rtęci

- ze względu na wykorzystanie w ich budowie szkodliwego metalu ciężkiego zużyte świetlówki są odpadami niebezpiecznymi

- zużyte świetlówki niewłaściwie zagospodarowane stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia człowieka

- tanie świetlówki z Dalekiego Wschodu zawierają więcej rtęci niż markowe i nie mieszczą się w kategorii energetycznej A, mają kiepską barwę światła

- zatrucie rtęcią może powodować uszkodzenie nerek, zaburzenia wzroku, słuchu, mowy i koordynacji ruchów, deformuje kości i może być przyczyną zmian nowotworowych

- częste włączanie i wyłączanie światła skraca ich żywotność

Typy świetlówek: świetlówki proste (tzw. liniowe lampy fluorescencyjne), świetlówki kołowe, świetlówki U-kształtne, świetlówki kompaktowe (tzw. żarówki energooszczędne)

Środki ostrożności w przypadku zbicia świetlówki:

- otwórz okno i wietrz pomieszczenie min. 15 minut, by usunąć opary rtęci

- zabezpiecz pomieszczenie przed dziećmi i zwierzętami domowymi

- załóż gumowe rękawiczki

- zbierz stłuczone elementy - pod żadnym pozorem nie używaj do tego domowego odkurzacza
- wytrzyj miejsce jednorazowymi wilgotnymi ręcznikami papierowymi

- zebrane resztki świetlówki, rękawiczki i ręczniki papierowe umieść w szczelnym worku plastikowym - zaklej go taśmą

- przekaż worek do punktu zbierania świetlówek

- po zakończeniu sprzątania koniecznie dobrze umyj ręce

PRAWO:

GRZYWNA 5 tys. zł - tyle grozi każdemu, kto wbrew ustawie o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym wyrzuci do zwykłego śmietnika elektrośmieci (w tym zużytą świetlówkę)

ŻARÓWKI HALOGENOWE

• o 30 proc. bardziej efektywne od tradycyjnych żarówek

• od dwóch do pięciu razy większa żywotność niż żarówek tradycyjnych

• mniejsze rozmiary - mogą być zastosowane w małych oprawach

• wersje zarówno na niskie napięcie, jak i na napięcie sieciowe (12V lub 230V)

- wysoka temperatura bańki i mocowania

- dają jedynie światło w barwie ciepłej bieli, co ogranicza zakres ich zastosowania

ŻARÓWKI TYPU LED

Technologia ledowa (ang. LED - Light Emitting Diode) może w perspektywie kilkunastu lat całkowicie zastąpić tradycyjne żarówki, halogeny, a nawet energooszczędne świetlówki.

• wysoka wydajność i energooszczędność -120 lumenów/wat - oznacza to, że z 1 wata energii elektrycznej powstaje strumień światła o wartości 120 lumenów - dla porównania zwykłe żarówki mają sprawność 25 lm/W, a świetlówki energooszczędne 60 lm/W

• przy wykorzystaniu LED-ów można oświetlić cały dom wyłącznie z baterii słonecznych

• wysoka wytrzymałość mechaniczna

• bezpieczeństwo ze względu na brak szklanych elementów

• łatwość utylizacji

• znikomy poziom promieniowania ultrafioletowego (można nimi oświetlać np. eksponaty w muzeach czy galeriach)

- koszt zakupu źródła światła jest wciąż dość wysoki

ZŁOTE ZASADY

Na co zwrócić uwagę kupując żarówki

- wyznacznikiem jakości może być cena - produkty wysokiej jakości są droższe, unikaj tanich, kiepskiej jakości produktów importowanych z Dalekiego Wschodu

- zwróć uwagę na barwę światła: tradycyjna żarówka ma barwę ciepłobiałą, na poziomie 2700 kelwinów (niektóre świetlówki o bardzo nieprzyjemnej barwie jasnoniebieskiej mają parametr 5000-6000 kelwinów)

- świetlówki o temperaturze barwowej 2700 kelwinów oznaczone są symbolami 827 lub 927, przy czym pierwsza cyfra oznacza stopień oddawania koloru - odpowiednio 80 i 90 proc.

- sprawdź na opakowaniu klasę energetyczną: najmniejsze zużycie prądu - klasa A, najwyższe zużycie prądu - klasa G

- tradycyjna 100-watowa żarówka może być zastąpiona przez energooszczędną świetlówkę o**mocy 23 wat** (zużycie prądu ponad 4-krotnie mniejsze)

ŻARÓWKI W LICZBACH

Ile kosztuje nas oświetlenie

14 proc. - tyle energii elektrycznej zużywanej w Europie pochłania oświetlenie

20 - 25 proc. - tyle energii elektrycznej w polskim gospodarstwie domowym zużywa oświetlenie
80 proc. - nawet o tyle możemy zmniejszyć zużycie prądu przeznaczonego na oświetlenie domu stosując świetlówki energooszczędne

1640 kg - tyle dwutlenku węgla rocznie mniej wzleci do atmosfery, gdy wymienisz pięć przestarzałych żarówek na energooszczędne

55 zł - tyle rocznie można zaoszczędzić wymieniając jedną zwykłą 100-watową żarówkę na 25-watową energooszczędną świetlówkę

Autor korzystał z informacji udostępnionych dzięki uprzejmości Fundacji Aeris Futuro oraz ze stron internetowych www.energoeko.pl i www.philiphs.pl.

MARCIN WARSZAWSKI

[email protected]